Zdjęcie: Kafle ozdobne to atut pieca (fot. MAH)
Piec z makami i świerszczami
(Historia jednego przedmiotu cz. 29)
Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię. Dzisiaj o piecu kaflowym.
Miłośników secesji na pewno zachwyci piec, który znajduje się na jednej z sal w budynku Gimnazjum. Posiada on niezwykle bogatą dekorację, złożoną głównie z kwiatów: maków, konwalii, kaczeńców, irysów, floksów, tulipanów, pnącego się chmielu oraz świerszczy, które przysiadły na gzymsie. Piec powstał w około 1910 roku. W latach 90-tych XX w. został uratowany z jednego z elbląskich mieszkań przy Grobli św. Jerzego i trafił do Muzeum jako zespół kafli, pokrytych wieloma warstwami farb, którymi został pomalowany w trakcie użytkowania. Ta zbędna i wątpliwa „dekoracja” została usunięta po żmudnej i długotrwałej konserwacji. Dzięki tym zabiegom kafle wróciły do stanu pierwotnego i zostały złożone w muzealnym magazynie. Musiały jednak poczekać jeszcze kilkanaście lat na moment, gdy podjęto decyzję o ponownym złożeniu kafli i postawieniu pieca.
Na podstawie znaków firmowych, znajdujących się na kaflach biskwitowych, udało się ustalić miejsce produkcji pieca. Został on wykonany w manufakturze Richarda Blumenfelda (żyjącego w latach 1867-1943), późniejszego dyrektora Fabryki Wyrobów Ceramicznych J. Ackermanna w Velten pod Berlinem, który dość szybko stał się wiodącym producentem pieców i ceramiki architektonicznej. Kafle szkliwione, zdobione motywem stokrotek, pochodzą natomiast z manufaktury Hermanna Schmidta.
Zachowana jest także metalowa osłona drzwiczek piecowych z kwiatami i łodygami maków. Posiada ona sygnaturę „F&R” oraz numer seryjny. Najprawdopodobniej została wykonana w wytwórni Frister & Rossmann, założonej niedaleko Berlina w 1864 r. (firma działała do 1924 r.). Fabrykanci zasłynęli produkcją maszyn do szycia, wzorowanych na amerykańskich, produkowali także maszyny do pisania i rowery, a w czasie I wojny światowej bagnety oraz części do silników statków i samolotów.
Ten typowo secesyjny piec możemy porównać z podobnymi piecami, które zostały wykonane w wytwórni w Velten, a także H. Monatha w Elblągu i znajdują się m. in. w Kwidzynie, Malborku i Dalwinie (gmina Tczew).
Joanna Fonferek, kustosz Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu
