^{Zdjęcie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu}

Czas na herbatę

^{(Historia jednego przedmiotu cz. 136)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię.

Dziś będzie o czajniku.

W trakcie wykopalisk prowadzonych na posesji przy ul. Rzeźnickiej 14 odkryto dwie latryny. Jedna z nich została postawiona i była użytkowana w średniowieczu. W czasach nam nieco bliższych (w XVII/XVIII stuleciu) wykonano drugą, w której odkryto m. in. czajnik do parzenia herbaty.

Czajnik o kulistym brzuścu, przechodzącym z szeroki, wychylony kołnierz z wrębem na pokrywkę, miał pierścieniową stopkę. Został wykonany z delikatnego fajansu (tzw. fajansu angielskiego) i pokryty nieprzezroczystym szkliwem o lekko kremowym zabarwieniu. Naczynie o wysokości 15 cm i średnicy 11 cm zostało ukształtowane w formie. To domowe naczynie w trakcie użytkowania uległo częściowemu zniszczeniu, dlatego w chwili odkrycia brak było wyłamanego uchwytu oraz części kołnierza, wyszczerbiony i częściowo ułamany jest dziobek.

Na dnie widoczny jest sygnatura BRAMELD, odciśnięta podszkliwnie i bardzo słabo czytelna. Obecność tego znaku, będącego symbolem wytwórni pozwala nam dokładnie określić miejsce jego produkcji oraz dosyć dokładnie chronologię.

Prezentowany czajnik pochodzi z wytwórni „The Old Pottery” Rockingham Works, która istniała w miejscowości Swinton, w dystrykcie Rotherham, hrabstwo Yorkshire. Ten zakład ceramiczny został założony przez Edwarda Butlera w 1757 roku. W latach od 1765 do 1778 jego właścicielem był William Malpass. Kolejny posiadacz, którym został Thomas Bingley, połączył Rockingham Works z inną wytwornią – Greens, Bingley & Co. W 1806 roku wytwórnię przejęli bracia John i William Brameld. W fabryce tej od 1820 roku rozpoczęto produkować wyroby porcelanowe, a już niewiele później, bo w 1842 roku zakład został zamknięty.

Zastosowana sygnatura jednoznacznie wskazuje, że nasz czajnik pochodzi z okresu, kiedy zakładem ceramicznym w Swinton kierowali bracia Brameld, czyli na pewno po 1802, a przed1820 rokiem, w którym przestawiono produkcję na inny rodzaj wyrobów ceramicznych.

Mirosław Marcinkowski, kustosz MAH