^{Zdjęcie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu}

Spodek w stylu „Batavia brown”

^{(Historia jednego przedmiotu cz. 141)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię.

Dziś będzie o porcelanowym spodku.

Porcelanowe, dalekowschodnie naczynia, których używano do picia mokki z mlekiem i kakao, były często malowane brązową angobą. Nazywane były przez Holendrów capucijner goed (kapucyńskie towary), ze względu na skojarzenie z brązowym kolorem habitów braci mniejszych franciszkanów, zwanych kapucynami. Stąd również pochodzi późniejsza nazwa kawy cappuccino.

Prezentowany dzisiaj porcelanowy spodek wykonano w stylu nazywanym Batavia brown, co oznacza, że z jednej strony pokryty jest brązową angobą lub szkliwem. Wewnątrz spodek malowany jest niebieskim barwnikiem na białym, surowym szkliwie. Niebiesko-białe malowidła na ceramice Chińczycy nazywali qinghua. Wykonane na kole garncarskim techniką toczenia naczynie ma wysokość 2, 2 cm i średnicę 12 cm. Pochodzi z ośrodka garncarskiego w Jingdezhen (Chiny, prowincja Jiangxi), przypuszczalnie z warsztatu Guanyiange. Identyczne okazy wyrobów z tego ośrodka zostały wydobyte z wraku dżonki „Ca Mau”, która zatonęła w 1725 roku.

Chronologię elbląskiego egzemplarza można określić w przybliżeniu na lata 1700-1725.

Spodek został odkryty w trakcie eksploracji latryny na posesji przy ul. Bednarskiej 16. Na podstawie jego datowania można przypuszczać, że pochodzi z domostwa kupca Jacoba Schrötera jr. Wewnętrzna dekoracja malarska, wykonana podszkliwnie kobaltem, przedstawia kompozycję kwiatowo-wstęgową. Środek kompozycji stanowi kwiatowa, dziewięciopłatkowa rozeta, w której znajduje się pojedyncza łodyżka kwiatowa. Od rozetki odchodzą ku wylewowi trzy formy węzłów kształcie końcówki berła Ruyi utworzone ze wstęg. Pomiędzy nimi umieszczone są trzy kwiaty dzikiej wiśni wyrastające z połówek rozetek kwiatowych. Ich podstawy leżą na bordiurze w jodełkę (Querstrichband).

Mirosław Marcinkowski, kustosz MAH