^{Zdjęcie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu}

Szklanka w typie Maigelein

^{(Historia jednego przedmiotu cz. 143)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię.

Dziś będzie o szklance w typie Maigelein.

Ta tajemniczo brzmiąca nazwa oznacza niewielkich rozmiarów szklane, miseczkowate naczynia o półkolistym lub cylindrycznym korpusie. Były one bardzo popularne w niemieckim kręgu wytwórczości szklarskiej w XV i XVI wieku, choć ich rodowód sięga przynajmniej XI wieku. Naczynia te były wykonywane ze szkła leśnego, nieodbarwionego o niskiej klarowności, przez co czasem widoczne są pęcherzyki powietrza i wtręty ciał obcych.

Szklanki lub czarki powstawały poprzez wydmuchiwanie na piszczeli, czyli z wolnej ręki lub kształtowano je w odpowiedniej formie. Niektóre z nich nie posiadają dekoracji, jednak większość jest zdobiona tzw. wzorem deseniowym, utworzonym z rombowato ułożonych żeberek (zgrubień), które pokrywały cały naczynie.

Naczynia w typie Maigelein są formami, pojawiającymi się na stołach, w okresie późnego średniowiecza i początków czasów nowożytnych i występowały na terenie zachodniej i północnej Europy, m.in. w Lubece, Brunszwiku, Getyndze, Brugii, Antwerpii oraz Trondheim, Bergen, Lundzie i Uppsali.

Szklanki z motywem deseniowym zostały odkryte na kilku stanowiskach w Polsce i, pomimo bliskiego sąsiedztwa ośrodków wytwórczych, nie należą do często używanych. Możemy przypuszczać, że przyczyną tego były względy ekonomiczne – hutnictwo szkła na ziemiach polskich aż do XVI wieku nie było dobrze rozwinięte. Miejscowe huty wytwarzały szkło o niższej jakości i walorach estetycznych, natomiast koszty sprowadzenia szkieł zza granicy były bardzo wysokie i zapewne przekraczały możliwości finansowe większości mieszczan. W związku z tym najczęściej sprowadzano naczynia, wchodzące w skład zastawy stołowej, czyli m.in. szklanice.

Osobną, dość ciekawą kwestią, jest funkcja tych naczyń. Wśród niektórych badaczy pojawiły się teorie, że tego typu naczynia mogły służyć nie tylko do podawania napojów, ale także do przechowywania płynnych relikwii lub serwowania potraw, np. rodzynek, miodu lub przypraw.

Naczynie można zobaczyć na wystawie Elbląg Reconditus.

Joanna Fonferek, kustosz ds. ceramiki Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu