^{Zdjęcie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu}

Chińska czarka z pejzażem

 ^{(Historia jednego przedmiotu cz. 142)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię.

Dziś będzie o chińskiej czarce.

Ten niewielki przedmiot o wysokości 4,5 cm i średnicy 8,8 cm został odkryty w trakcie badań wykopaliskowych na posesji przy ul. Bednarskiej 9. Powierzchnie czarki zostały pokryte szkliwem, a dekoracja namalowana kobaltem i wypalona w wysokiej temperaturze. Jest to naczynie typu minyao, wykonane z gliny kaolinowej i petuntse (odmiana skalenia) i wytoczone na kole garncarskim.

Cechy warsztatowe pozwalają określić, że czarka pochodzi z ośrodka garncarskiego w Jingdezhen, przypuszczalnie z warsztatu Guanyiange, w prowincji Jianngxi (Chiny). Jej powstanie należy określić na lata 1700 – 1725, czyli czasy dynastii Qing, okres Kangxi (1662-1722) lub Yongzheng (1723-1735).

Na zewnętrznej powierzchni naczynia namalowana została gałązka kwitnącej śliwy, na której z jednej strony nałożony jest obraz z pejzażem górzystym, nadwodnym i z sosną na pierwszym planie. Nad obrazem wystaje kwiat peonii. Wewnątrz naczynia w okrągłym medalionie widniej pojedyncza, mała łodyżka kwiatka. Pod wylewem bordiura utworzona z kratki typu blue trellis z owalnym rezerwami, w których umieszczono kwiaty.

Wang Weiowi, poecie i malarzowi żyjącemu w okresie dynastii Tang, przypisuje się stworzenie nowego formatu dla obrazu pejzażowego, a mianowicie zwoju poziomego, który oglądało się stopniowo rozwijając go. Natomiast kratka ogrodowa typu blue trellis występuje w bordiurze pod krawędzią wylewu naczyń dalekowschodnich z lat 1695-1797. Największe jednak nasilenie tego motywu na porcelanie chińskiej odnotowano dla eksportowanych do Europy naczyń z lat 1715-1790.

Czarka elbląska jest podobnie malowana jak naczynia z wraków statku „Bennebroek” (zatonął w 1713 r.) i dżonki „Ca Mau” (zatonęła ok. 1723 lub 1725 r.), choć ma nieco inną kompozycję tematu sezonowe tarasy kwiatowe, popularnego w latach 1700-1775.

Więcej informacji w muzealnej publikacji: M. Marcinkowski, B. Pospieszna, Porcelana dalekowschodnia z badań archeologicznych na Starym Mieście w Elblągu, Elbląg 2016, s. 100-101.

Książka do nabycia w kasie Muzeum za kwotę 10,00 zł.

Mirosław Marcinkowski, kustosz MAH