^{Zdjęcie: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu}

Drewniana główka

^{(Historia jednego przedmiotu cz. 73)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię.

 Dziś … drewniana główka.

Fragment drewnianej rzeźby odnaleziono na podwórku działki przy ul. Mostowej 28. Towarzyszące jej fragmenty ceramiki pozwalają datować znalezisko na koniec XIII wieku. Zachowany fragment ma wysokość 11 cm i został wykonany z drewna dębu. Przedstawiona twarz ma smukłe, pociągłe oblicze, o dość wysokim czole i wąskim podbródku. Uwagę przyciągają duże, migdałowate oczy i delikatny uśmiech. Fryzura ujęta jest w stylizowane, drobne loki.

Niestety, odtworzenie pierwotnego wyglądu rzeźby nie jest możliwe, co utrudnia identyfikację wizerunku. Być może było to przedstawienie świętego Jana Ewangelisty, jak przypuszcza dr G. Nawrolska, upatrując podobieństwa do rzeźby z kościoła z duńskiego Jagerup (wg badaczki obie rzeźby mają identyczne fryzury). Niewykluczone, że odnaleziona główka była częścią figury Tronującej Madonny z Dzieciątkiem, na co mogą wskazywać niewielkie rozmiary zabytku, jej pełnoplastyczność, uśmiech oraz ogólnie młodzieńczo-dziecięcy wygląd. Niestety, z powodu braku bezpośrednich analogii, identyfikacja obiektu pozostaje w sferze hipotez i spekulacji. Zachowany fragment nie pozwala także uchwycić cech stylistycznych rzeźby. Materiał, z którego została wykonana, był chętnie stosowany w rzeźbiarstwie na północy Niemiec i w Skandynawii. Opracowanie włosów, kształt oczu i nosa wykazuje ogólne podobieństwo do realizacji rzeźbiarskich w basenie Morza Bałtyckiego, charakteryzujących się „graficznym” opracowaniem twarzy: oczy i brwi o regularnym wykroju, plastycznie zaznaczoną górną powieką i delikatnego uśmiechu. Taki sposób opracowania twarzy wywodzi się z tradycji monumentalnej rzeźby francuskiej, mającej bezpośredni wpływ na twórczość rzeźbiarską północnej i zachodniej Europy pod koniec XII i w XIII wieku (W. Rynkiewicz-Domino).

Figurkę można zobaczyć w elbląskim muzeum na wystawie Elbląg reconditus.

Urszula Sieńkowska, kustosz Muzeum Archeologiczno-Historycznego