^{Medal na rocznicę (fot. MAH)}

Medal dla „Żubra”

^{(Historia jednego przedmiotu cz. 32)}

Wspólnie z Elbląską Gazetą Internetową portEl.pl publikowaliśmy cykl artykułów pt. „Historia jednego przedmiotu”, prezentowaliśmy w nich nasze najciekawsze eksponaty i opisywaliśmy ich historię. Dzisiaj o medalu na 40 – lecie Wojskowego Koła Łowieckiego „Żubr”.

Kolekcja współczesnych medali poświęconych naszemu miastu znajdująca się w zbiorach Muzeum Archeologiczno – Historycznego w Elblągu liczy już ponad 100 obiektów. Są to medale o różnorodnej tematyce, związane z dawnymi zakładami przemysłowymi, instytucjami kultury, placówkami pedagogicznymi, jednostkami wojskowymi, organizacjami i stowarzyszeniami. Dość liczną grupę stanowią także medale o tematyce sportowej, a wśród nich również medale poświęcone łowiectwu.

Prezentowany dzisiaj medal okolicznościowy został zamówiony w mennicy warszawskiej w 1989 roku z okazji 40 – lecia Wojskowego Koła Łowieckiego „Żubr”. Zaprojektowała go uznana artystka – medalier Anna Beata Wątróbska – Wdowiarska. Wybity został w tombaku w ilości zaledwie 150 sztuk. Emitentem medalu była Fabryka Transformatorów i Aparatury Trakcyjnej „Eltra” .

Wojskowe Koło Łowieckie „Żubr” jest jednym z 28 kół zrzeszonych w elbląskim okręgu Polskiego Związku Łowieckiego. W zbiorach muzealnych znajdują się dwa medale tego koła, jeden związany z kołem „Łoś”, a także kilka egzemplarzy dokumentujących uznanie zasług dla łowiectwa elbląskiego.

Przy okazji prezentacji medalu koła „Żubr” warto wspomnieć o historii elbląskich kół łowieckich, zwłaszcza, że mija już blisko 70 lat od powstania niektórych z nich.

Początki powojennych organizacji łowieckich w Elblągu sięgają już roku 1945. Wśród osadników przybyłych z różnych regionów znaleźli się także myśliwi. Lata 1945 – 1950 to okres poznawania terenów polowań i zakładania pierwszych kół łowieckich, które z czasem zostały włączone w struktury tworzącego się Polskiego Związku Łowieckiego. Już na początku 1946 r. utworzono Koło Łowieckie  w Elblągu, którego głównym celem był wybór delegata na Walne Zgromadzenie Polskiego Związku Łowieckiego, które odbyło się 26 czerwca 1946 r. Niestety, już rok później koło to przestało istnieć. Pozostały po nim jedynie pieczątki, nie zachowała się natomiast żadna dokumentacja.

Pierwsze koła łowieckie zakładano głównie przy wojsku i milicji. W 1949 roku powstało między innymi wspomniane na początku Wojskowe Koło Łowieckie „Żubr”. Zostało ono powołane w Malborku, zaś jesienią 1951 r. wraz z jednostką zostało przeniesione do Elbląga. W tamtym czasie działał bowiem niezależny od Polskiego Związku Łowieckiego Wojskowy Związek Łowiecki. Koła cywilne wywodziły się natomiast z członków sekcji myśliwsko – strzeleckich klubów sportowych „Gwardia” (1948) i ZKS „Stal” Zamech (1949). Cywilne koła faktyczną działalność mogły prowadzić dopiero od 1954 roku, po ukazaniu się dekretu Prezydenta Rzeczpospolitej o prawie łowieckim i wejściu w życie statutu Polskiego Związku Łowieckiego w 1953 roku. Kraj został podzielony na obwody łowieckie, koła zaś po uzyskaniu osobowości prawnej nabyły prawo do ich dzierżawienia. Wszyscy myśliwi musieli zostać członkami PZŁ. W miejsce istniejących dotąd stowarzyszeń łowieckich wprowadzono koła łowieckie, a Wojskowy Związek Łowiecki został wcielony w skład PZŁ. Po podziale administracyjnym kraju na 49 województw w 1975 r. powstało województwo elbląskie. Powołano wtedy Wojewódzką Radę Łowiecką w Elblągu, zrzeszającą 26 kół łowieckich, natomiast po kolejnej reformie administracyjnej w 2000 r. powołano działającą do chwili obecnej Elbląską  Okręgową  Radę Łowiecką,.

Muzeum Archeologiczno – Historyczne w Elblągu stara się gromadzić wszystkie obiekty medalierskie związane z dziejami naszego miasta. Do tej pory udało się pozyskać oryginały kilku medali historycznych z XVIII i XIX wieku, wydanych z okazji rocznic powstania miasta oraz innych ważnych wydarzeń, a także wiele medali powojennych. Zespół ten w swoisty sposób dokumentuje przeszłość miasta oraz instytucji miejskich i zakładów produkcyjnych, zwłaszcza tych już dziś nieistniejących. Dzięki życzliwości osób zainteresowanych dziejami Elbląga udało się pozyskać wiele z takich obiektów, wiele jednak czeka nadal na swoje „odkrycie”. Muzeum zwraca się z prośbą do osób lub instytucji, które są w posiadaniu elbląskich medali o przekazywanie ich, w miarę możliwości do zbiorów muzealnych, bądź udostępnienie w celu skatalogowania.

Historię elbląskich organizacji łowieckich opracowano na podstawie informacji na stronie Polskiego Związku Łowieckiego. Zarząd Okręgowy w Elblągu: http://www.pzlelblag.pl/#Historia łowiectwa elbląskiego

Więcej danych można znaleźć także w książce B. Smagały, „Łowiectwo elbląskie” – wydaniu jubileuszowe z okazji 50-lecia Wojskowego Koła Łowieckiego nr 237 w Elblągu.

Małgorzata Gizińska, Kustosz Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu